Macaristan sorgumun bayrağını yukarı taşımak istiyor

Miklos Fazekas Alfaseed aile tohum şirketinin genel müdürüdür. Aynı zamanda Mazar Tohum Birliği VSZT üyesidir. Bu kuruluş 8-9 Ekim 2025 tarihinde Budapeşte’de yapılacak olan kongrenin de düzenleyicilerindendir. Miklos Fazekas sorgumun ülkesindeki öneminden ve VSZT’nin bu kongreye katılma yönündeki motivasyonundan bahsetmiştir.

VSZT’nin rolü nedir ?

VSZT Macaar Tohum Birliğidir. Kar amacı taşımayan bu kuruluş tohum sektöründen gerçek ve tüzel kişilerden oluşmaktadır. 1220 üyesi çok çeşitli boy ve faaliyetlere sahip yapılarda çalışmaktadır. Islahçılar, çiftçiler, tohum şirketleri, tohum satıcıları, sanayiciler vs. bu kuruluşta temsil edilmektedir. Meslekler arası bir kuruluş olarak, ülkenin tohumculuk sektöründeki tüm aktörleri bir araya getiriyor ve soğandan ayçiçeğine, sorgumdan mısıra, küçük ölçekli paketlemeden büyük tohum partileri için ihracat sertifikasyonuna kadar ürün ne olursa olsun herkesi dinliyoruz. Ana hedefimiz her çiftçi için sertifikalı tohum tedarikini güvence altına almaktır. Ancak misyonumuz aynı zamanda çeşit ıslahını daha fazla sürdürülebilirliğe doğru taşımaktır.

Sorgum bugün Macaristan’da nasıl bir yer işgal etmektedir?

Sorgumun münavebedeki rolü her geçen gün artmaktadır. Birkaç yıl önce, çiftçiler bu ürünü tahıl veya yem üretmek için münavebede ek bir seçenek olarak kullandılar. Ancak işler değişiyor; son dönemlerdeki karmaşık hava koşulları nedeniyle sorgum Macaristan’da giderek daha popüler hale geliyor. Şiddetli yaz kuraklıkları ve yağış miktarındaki ciddi azalmayla kendini gösteren iklim değişikliği, çiftçileri sorgum başta olmak üzere bu streslere karşı daha toleranslı ürünlere yönelmeye sevk ediyor. Ülkede tane sorgumu ekilen alan 2015 yılında 5.000 hektardan 2024 yılında 45.000 hektara çıkacaktır. Yemlik sorgum ekilen alan 12.000 hektara yükselmiştir. Piyasalar geliştikçe bu alanlar daha da artabilir. Sorgumun gelişiminin önündeki engeller arasında daha yaygın olarak yetiştirilen mısırın rekabeti ve Ukrayna’nın AB’ye ihracatındaki aksaklıkların etkisi de bulunmaktadır.

Bugün itibariyle sorgum tohumu üretimi ne ifade etmektedir?

Macaristan, 2024 yılında yaklaşık 1.000 hektarla AB’deki en büyük sorgum tohumu üreticilerinden biridir. Tohum pazarı henüz olgunlaşmış değil, ancak kampanya üstüne kampanya ile gerçek bir ilerleme kaydediliyor. Çiftçilerin teknik becerileri de gelişmektedir. Beş yıl içinde yeni bir olgunluk seviyesine ulaşmalıyız.

Ülkenizde sorgum için uygun olan pazarlar nelerdir?

Sorgum hem insan gıdası hem de hayvan yemi olarak kullanılmaktadır, ancak özellikle domuz ve kümes hayvanları sektörleri açısından “hayvan” pazarı en önemli pazar olmaya devam etmektedir. Öte yandan, birçok tüketici hala sorguma aşina değildir. Sorgum tohumları Macar mutfağının geleneksel bir parçası olmasa da, yeni tarifler artık bu yiyeceği de içermektedir. Macaristan’da glüten alerjilerinin hızla geliştiği bir dönemde, sorgumun tabaklarımıza girmesi birçok Macar için bir çözüm olabilir.

Size göre sorgumun sorgumun Macaristan’da gelişme potansiyeli nedir?

Etanol üretimi gibi endüstriyel sektörlerde daha fazla kullanılması halinde sorgum ekim alanının 100.000 hektara kolayca ulaşabileceğini düşünüyorum. Aşılması gereken bir diğer engel de hasattan sonra ürünleri kurutmak ve depolamak için ekipman bulunmasıdır. Sorgum, Macaristan’ın iki önemli ürünü olan mısır ve ayçiçeği ile aynı zamanda hasat edilmektedir. Tüm araçlar aynı anda çok fazla ürünü işlemek için yeterince büyük değildir.

Ülkeniz 8-9 Ekim 2025 tarihlerinde Budapeşte’de Avrupa Sorgum Kongresi’ne ev sahipliği yapacaktır. Kongreden beklentiniz nedir?

Birliğimiz VSZT, bu büyük uluslararası tarım etkinliğinin organizatörlerinden biridir. Farklı ülkelerden gelen temsilcileri ağırlamak için sabırsızlanıyoruz. Kongre günlerinde, sorgumun tarımsal avantajları ve hem hayvan yemi hem de insan gıdası alanlarındaki pazarlar hakkında farkındalık yaratmaya yardımcı olacaktır. Son yıllardaki üretimimizin iyi sonuçlar vermesi ve ülkemizde bu ürünün geliştirilmesine yönelik yeni fırsatlar elbette vurgulanacaktır.